EPE – In de rubriek ‘Wandeling van de week’ interviewt Dennis Dekker inspirerende mensen die iets over hun onderscheidende visie, eigenaardige passies of bijzondere dromen vertellen. Deze week loopt Dennis samen met Tjebbe Ruskamp (59) uit Epe. Sinds een jaartje of zeven probeert hij dagelijks tussen de 10.000 en de 15.000 stappen te zetten. “Helemaal sinds het thuiswerken in coronatijd, wandel ik veel.”
De reden van die dagelijkse wandeltochten heeft te maken met een operatie. “Op 52-jarige leeftijd moest ik al een nieuwe heup. Sindsdien doe ik er alles aan om dagelijks in beweging te blijven zodat mijn spieren soepel blijven. Zullen we een rondje doen?”
Vanaf zijn woning aan de Lohuizerweg lopen we de Burgemeester Van Walsumlaan op. Daar blijkt al gauw dat de daadwerkelijke reden van deze wandeling niet de dagelijkse stappen zijn. Tjebbe wil het graag hebben over de huidige oorlog in het algemeen en de hulp aan de talloze gevluchte Oekraïners in het bijzonder.
Noodkreet
Een paar weken geleden, toen de oorlog net uitgebroken was, waren Tjebbe en zijn vrouw Joan één van de eerste echtparen uit Epe die zich hadden aangemeld voor de opvang van eventuele gevluchte Oekraïners. “Ons huis is groot genoeg. We willen graag iets doen. We hebben er niet lang over nagedacht en zijn begonnen. Je appt wat heen en weer en er is zo een groep geformeerd.” Lilianne Kalinowska, de schoondochter van een bevriend echtpaar uit Epe komt oorspronkelijk uit Oekraïne. “Ze hoorde de schrijnende verhalen uit haar thuisland en kwam met een noodkreet. Vang gevluchte mensen op, zamel geld in. Doe iets.”
Er gingen reden mensen uit Epe en Heerde naar de Poolse grens. Er kwamen initiatieven om geld in te zamelen. “Er gebeurde iets. Er gebeurde heel veel. Epenaren zetten zich in, met hulp van de gemeente en diverse instanties.” Via een concertenmiddag in de Grote Kerk in Epe werd er een paar weken geleden meer dan 34.000 euro opgehaald. Daarbij coördineren Joan en Tjebbe de gemeentelijke vluchtelingenopvang. “Eigenlijk doet Joan dat. Zij staat in de frontlinie, zij is de spil in het web in onze gemeente. Ik help waar ik kan, maar zij verdient de echte credits.”
Werpster
Aan het eind van de Burgemeester Van Walsumlaan nemen we een zandpad genaamd de Jaglustweg. Die lopen we helemaal af. Intussen vertelt Tjebbe dat die verschrikkelijke oorlog lokaal vele bijzondere verhalen oplevert. Zo wierp iemand zich spontaan op als taxichauffeur. “Hij reed diep Oekraïne in en nam veel personen mee terug naar de Poolse grens. Eén van hen was een 10-jarig jongetje. Zonder ouders. Z’n moeder was jaren geleden uit beeld geraakt, z’n vader vocht aan het front. Hij ging mee naar Nederland en werd door de sympathieke taxichauffeur op het vliegtuig gezet naar Spanje. Daar woonde een familielid van hem.” Bij het inchecken op Schiphol zou het overigens nog bijna mis gaan, lacht Tjebbe. “De jongen werd eruit gevist door de marechaussee. Hij had namelijk een scherpe werpster in zijn tas. Hij vertelde dat hij Poetin daarmee wilde vermoorden. Hij was erg boos over wat de Russische president met zijn land doet. Gelukkig liep het allemaal goed af. Uiteindelijk is hem de werpster afgenomen en mocht hij het vliegtuig in. Hij is veilig aangekomen in Spanje.”
Google Translate
Joan en Tjebbe hebben zelf een Oekraïense moeder met haar dochter en een andere vrouw (mannen zijn verplicht gesteld om in het land te blijven, red.) opgevangen. “Ze spreken bijna geen Engels. Dat is soms lastig, maar de app Google Translate helpt goed.” Het echtpaar Ruskamp is erachter gekomen dat het voor zowel de gasten als het gastgezin fijner is om een apart huishouden te hebben, vooral als het voor langere tijd is. “Bij ons zaten ze letterlijk in hetzelfde huis. Ze zijn erg dankbaar, maar alleen hun slaapkamer was écht een privéruimte.” Omdat Joan merkte dat het meisje van 9 zich steeds meer terugtrok en aan de andere kant opleefde met leeftijdsgenootjes/andere kinderen, is ze op zoek gegaan naar een nieuwe match, aldus Tjebbe. “En die was snel gevonden: bij mensen met 2 kinderen van haar leeftijd en een eigen huishouden. Iedereen blij!”
Bij het andere tijdelijk adres kunnen de drie vluchtelingen beschikken over een eigen kamer, keuken en slaapkamer. “Dat moet voor hen toch wat rustiger zijn. Ze hebben de mogelijkheid om hun eigen gerechten maken, ze hoeven bijna geen rekening te houden met de eigenlijke bewoners van het huis.” Dat is natuurlijk ook een tussenoplossing, weet Tjebbe. Met hulp van organisaties zoals Vluchtelingenwerk en met hulp van de gemeente Epe, is er gezocht naar enkele locaties waar de (in totaal ongeveer zestig) Oekraïense vluchtelingen samen kunnen wonen. In een nabij gelegen Fletcher-hotel in Vierhouten bijvoorbeeld. Of op een vakantiepark in Doornspijk. “Het is goed dat dit gebeurt, want het blijkt dat men ook veel behoefte heeft aan contact met andere landgenoten die in hetzelfde schuitje zitten.”
‘Traumatische ervaring’
De sympathieke acties van Joan en Tjebbe en enkele andere Epenaren zijn meer dan nobel te noemen. Toch wuift Tjebbe dat compliment snel weg. “Joh, je doet wat je kan. Wij staan graag voor anderen klaar. En wij niet alleen! Het is geweldig te merken hoe iedereen de helpende hand uit de mouwen steekt. Daarbij komt: wat zou er mis kunnen gaan? Deze mensen hebben een traumatische ervaring achter de rug. Die worden door telefooncontact met het thuisland dagelijks geconfronteerd met platgebombardeerde steden, buurten en zelfs eigen huizen. Ze hebben niks meer. Natuurlijk wil je dan helpen. Bed, brood, onderdak, kleding, het maakt niet uit wat.”
Aan het eind van de Jagtlustweg lopen we de Elburgerweg op en keren bij de Lichttorenweg weer om. Tjebbe kijkt op zijn horloge. “Even de tijd in de gaten houden. Ik moet op tijd weer terug zijn, want we gaan met onze drie gasten naar hun nieuwe tijdelijke thuis verhuizen.”
Reflecteren
De lange zandweg komt uit op de Lohuizerveenweg. Daar slaan we rechts af om meteen links te gaan, de Schotweg op. Tjebbe vertelt dat het wandelen er bij hem voor heeft gezorgd dat hij ook nog altijd andere sporten kan doen. “Skiën, mountainbiken, ik doe het graag. Maar tijdens zo’n wandeling heb je veel meer tijd om te reflecteren, om nieuwe dingen te verzinnen.” De Epenaar die als projectmanager bij ProRail in dienst is, is veelal vanuit huis aan het werk. “Online meetings zijn sinds corona steeds gebruikelijker geworden. Het is dan heerlijk om af toe even een spontaan rondje te lopen, ter afleiding.”
Over afleiding en spontaniteit gesproken: onlangs reed Tjebbe even een rondje door Nederland met hun tijdelijke gasten. “Ik moest een busje wegbrengen naar Heemskerk. Ik heb onze Oekraïense vrienden dus maar meegenomen. Zodat ze als soort van toerist ook even ons land konden bekijken en afleiding hadden. Zo waren ze niet enkel met die verschrikkelijke oorlog bezig.”
Daarna heeft het stel de trein terug naar huis genomen. Op Amsterdam Centraal is er nog even een stop gemaakt. “Ik wilde hen het centrale plein de Dam laten zien. Toevallig was daar net even een demonstratie tegen de oorlog van een stel, van oorsprong Oekraïense, Nederlanders. Dat was wel een bijzonder moment. Ik merkte dat ze ontroerd waren door wat ze zagen en door wat er gezegd werd.”
De Schotweg die aan het eind verhard is geworden, kronkelt terug naar het huis van Tjebbe en Joan. Het is nog maar een klein stukje. Mijn wandelmaatje kijkt op zijn telefoon. “Aha, het is bijna half 5. Ga je nog even mee naar hun nieuwe tijdelijke thuis? Ik zou het leuk vinden als je ze even ontmoet. Dan snap je meteen waarom Joan en ik ons hier zo voor inzetten.”
De 48e editie van de ‘Wandeling van de week’ heb ik gelopen met Tjebbe Ruskamp uit Epe.
Wil je lezen over meer wandelingen? Klik dan hier!