EPE – In de rubriek ‘Wandeling van de week’ interviewt Dennis Dekker inspirerende mensen die iets over hun onderscheidende visie, eigenaardige passies of bijzondere dromen vertellen. Deze week loopt Dennis samen met Irina Ridley (42) uit Epe. Weken geleden was er al eens contact met de Epese over een wandeling. Toen hield ze de boot een beetje af. Vorige week was ze ineens vastberaden. Ja, ze wilde absoluut wel meedoen. Ze moest haar stem laten horen. Om een ieder te vertellen wat zij van die ‘fucking oorlog’ vindt.
Irina heeft namelijk recht van spreken. De eerste 23 jaar van haar leven, groeide ze op in Kyiv, de hoofdstad van Oekraïne. Ze woont weliswaar al weer jaren in Nederland, maar heeft nog altijd veel familie en vrienden in dat land wonen. En nu is het dus oorlog. “Ik moet daar iets over zeggen.” Haar stem klinkt ferm en resoluut. Haar heldere ogen staren vurig en fel. “Het is een gevaarlijke gek. Een vreselijk mens.”
Percolator
Irina houdt van wandelen. Meerdere malen per dag loopt ze hele stukken met haar witte herder Baxter. Maar deze dagen is die lust tot bewegen haar een beetje ontgaan. “We gaan zo wel even. Maar we beginnen eerst met een kop koffie.”
Terwijl de percolator gestaag opwarmt, stel ik mijn eerste, misschien wel belangrijkste vraag. Hoe gaat het eigenlijk met haar familie? “Och…” het blijft even stil. Af en toe is ze geïrriteerd als ze die vraag krijgt, vertelt ze treffend. “Niet omdat die vraag aan me gesteld wordt. Want die vraag is natuurlijk goed bedoeld. Maar veel meer omdat ik vanuit hier in het veilige dorp Epe hetzelfde moet vragen aan mijn vrienden en aan mijn familie in Oekraïne. Ik durf dat vaak niet. Ik spreek ze veel maar durf niet echt de diepte in te gaan. Maar kan nu enkel zeggen: ze leven. Nog wel…”
De westerse media weet niet half hoe erg het daar is, vervolgt ze. De berichten over een paar honderd doden zijn hopeloos achterhaald. “Het blijkt wel: zonder persoonlijke geschiedenis kun je maar moeilijk achter de waarheid komen. Laat staan een gesprek voeren of een stuk schrijven. Ik haal mijn nieuws van talloze betrouwbare bronnen op internet. Ik zie soms foto’s langskomen van platgebombardeerde wijken. Het is écht verschrikkelijk.”
Vlees
Ze verwijt zichzelf een beetje dat ze dit allemaal niet aan zag komen. “De afgelopen kerstdagen kwam onze oudste zoon met zijn vriendin bij ons eten. Natuurlijk ging het weer over de Russische president. Ik zei nog: het is een psychopaat. Maar wat zou er eventueel kunnen gebeuren?” Met oud en nieuw had ze nog app-contact met een vriend die jarenlang in Epe woonde, maar inmiddels naar het buitenland verhuisde. “Hij sprak zijn zorgen uit over het beleid van Poetin. Ik heb zijn bericht veel te weinig aandacht gegeven.”
Kortom: ze heeft de oorlog te lang genegeerd. En daar voelt ze een enorme persoonlijke boosheid en teleurstelling over. “Ik heb niet opgelet. Luisterde liever naar SLAM!FM dan naar actualiteitenprogramma’s.” Ook mensen in Oekraïne zelf, deden lange tijd alsof er niets aan de hand was. Maar nu Irina door oude toespraken van Poetin grasduint, kan ze zichzelf wel voor het hoofd slaan. “Dan denk ik: waarom heb ik dit niet eerder gezien? Heel vaak zei hij tussen de regels door dingen die deze verschrikkelijke oorlog allang aangekondigd hebben.”
Hier gingen jaren aan voorbereiding aan vooraf, denkt ze. “Daarbij maakt hij gebruik van een groot geïndoctrineerd leger. Zij betekenen niets voor hem. Zijn het vaak niet eens met hem eens. Maar durven niets te doen. Ze zijn het vlees dat Poetin gebruikt als dagelijkse brandstof. Meer niet.” Ook de minister van Buitenlandse Zaken (Sergej Lavrov, red.) is een speelbal van Poetin, vindt ze. “Ik dacht altijd dat dit best een verstandige man was, maar het lijkt erop of ook hij met de rug tegen de muur staat. Als hij nu ‘nee’ tegen de oorlog zegt, dan zijn de gevolgen voor hem en voor zijn familie niet te overzien.”
En misschien is dit allemaal nog lang niet alles. Het kan best wel totaal escaleren, denkt Irina. “Poetin speelt met de rode knop. Hij weet dat Europa en Amerika toch niets doen. En als dat wel gebeurt dan zal hij zeker reageren. Hij stelde ooit ergens de vraag: ‘Waarom heb je de wereld nodig, zonder Rusland?’ Met andere woorden: hij zal altijd doorgaan, altijd blijven reageren.”
In Nederland woont een ieder nog altijd veilig. “Bij ons vliegen er geen bommen door de lucht. Maar daar?” Ze slikt haar tranen weg. “Daar is het nu uitzichtloos. En we weten niet waar het eindigt. Wil hij alleen Kyiv terugnemen? Als ‘moeder van alle Russische steden’? Wil hij ook steden in Baltische landen inhuldigen? Moet Polen erbij komen? Of Finland? De man is gek. Hij is ziek in zijn hoofd. Onberekenbaar en zeer gevaarlijk.” Een voorbeeld hoe ver hij kan gaan? Poetins voormalige vrouw (Ljoedmila Sjkrebneva) had ooit een biografie geschreven. Het boek lag slechts een paar dagen in de boekhandels. “Poetin heeft daar natuurlijk voor gezorgd. Wat ze over hem schreef wat ook niet al te rooskleurig. Ergens is te lezen dat hij zelf iemand heeft ingeschakeld om haar te versieren. Puur om te kijken of ze wel loyaal genoeg naar hem was. Die vent is gestoord.”
‘Lachen is lastig, in deze periode’
Ze staat op. Of we met Baxter kunnen wandelen. De gedachten verzetten. Even aan iets anders denken. Toch blijkt dat lastig. Ja, mensen die haar kennen, weten dat Irina doorgaans wel van een grapje houdt. “Cynisme, ironie, sarcasme, het kan mij niet gek genoeg zijn. Ik lach veel. Vooral ook om mezelf, trouwens. Maar nu, deze dagen, deze weken, is dat toch lastig.” We lopen de voordeur uit. Via de Hoofdstraat naar de Spoorlaan. Op naar het bos. Daar waar haar witte herder zich zo vrij en thuis voelt.
Toch duurt het niet lang of ze begint weer over haar grote zorgen. Haar vader woont in Kyiv. Haar broer vertoeft ook in die stad. “De raketten zijn slechts 1500 meter vanaf zijn huis ingeslagen. Huizen werden verwoest, meerdere mensen, waaronder een jong kind, vonden direct de dood.”
Andere familie en vrienden bevinden zich eveneens in en rondom de Oekraïense hoofdstad. Haar halfzus heeft met vrienden een huis gehuurd in het (nog) rustige westen. “Ik spreek iedereen veel, maar eigenlijk durf ik niets inhoudelijks te vragen. Deze week deelde een klasgenootje van vroeger een foto van haar auto. Al kon ze uiteindelijk wel ontsnappen, haar auto was toch beschoten.”
Ze heeft ook contact met personen die ze minder goed kent. Een voorbeeld? “Ik heb ooit contact gekregen met een vrouw via een besloten facebookgroep. Ik ken haar helemaal niet, heb haar nog nooit gezien. Maar we hebben veel contact. Ze woont in een stad waar de oorlog hevig woedt: Charkiv. Onlangs stuurde ze me een foto van de enorme mensenmassa op het treinstation. Ze is radeloos. Ziet het leven bij tijd en wijle niet meer zitten. Heeft depressieve neigingen.” Ik heb haar geld gestuurd. Maar ik weet helemaal niet of ze dat geld kan gebruiken om de benodigde medicijnen te kopen.” Irina’s stem wordt ineens dun en zacht. Een traan biggelt over haar wang. “Ik slaap slecht, ik zit alleen maar op die telefoon te kijken wat daar gebeurt. Ik voel me schuldig. Dat ik hier woon. In veiligheid. En dat al die mensen die mij zo lief zijn, daar vastzitten. In die fucking shit-oorlog.”
Veiling in New York
Ja, ze weet het. Ze heeft over geld niet te klagen. Ze leeft een goed en een rijk leven, gaat regelmatig op vakantie of mag met haar man mee op zakenreis. Binnenkort staat er een trip naar New York op het programma. “Ik heb serieus gedacht om het af te zeggen. Maar onze zonen Yegor en Tony zeiden: ‘Hoezo? Wil jij dan stoppen met leven, ofzo? Als jij niet gaat, dan geef je jezelf gewonnen’. We gaan dus toch.” Wel is er een tweede belangrijke reden bijgekomen om te gaan. Je zou het een nieuwe passie, een nieuwe droom kunnen noemen. “Ik wil nog nadrukkelijker wat voor mijn thuisland betekenen. In New York gaan we dus een veiling organiseren voor het goede doel. We verkopen bijzondere producten en kunstwerken en zamelen daarmee geld in. Dat wordt vervolgens gedoneerd aan diverse stichtingen in Oekraïne.”
Inzameling voor Whoe Apeldoorn
Een tweede lokale project heeft ze deze week spontaan opgepakt, vertelt ze als onze wandeling er bijna op zit. Voor de Apeldoornse stichting Whoe zamelt ze spullen in die vervoerd gaan worden naar Oekraïne. “Er is behoefte aan dekbedden, dekens, warme kleding, handdoeken, goede schoenen, verbandspullen en medicijnen (paracetamol). Dus heb je iets over? Kom het zondag 13 maart van 10.00 tot 16.00 uur bij mij brengen. Mijn man Paul en ik gaan het vervolgens met hulp van vrienden naar Apeldoorn brengen. We wonen aan de Hoofdstraat 24 in Epe. Slava Ukraini!”
De 47e editie van de ‘Wandeling van de week’ heb ik gelopen met Irina Ridley uit Epe.
Wil je lezen over meer wandelingen? Klik dan hier!