‘Wandeling van de week’ 62: Inez Viallé

EPE – In de rubriek ‘Wandeling van de week’ interviewt Dennis Dekker inspirerende mensen die iets over hun onderscheidende visie, eigenaardige passies, bijzondere dromen of andere persoonlijke ervaringen vertellen. Dit keer wandelt hij met Inez Viallé (65) uit Epe. Inez meldde zichzelf aan met een bijzondere reden. Haar bericht? ‘Ik zou erg graag iets willen vertellen over mijn man. Ik had uiteraard graag gezien dat hij z’n verhalen zelf verteld zou hebben, maar hij is er helaas niet meer. Dus ik zou je graag tijdens een wandeling door ons dorp willen vertellen hoe erg hij genoten heeft van Epe in het algemeen en van zijn vrienden in het bijzonder.’ Belangrijk detail: het is vandaag precies een jaar geleden dat Peter Gnauck overleden is.

Eerst even wat relevante voorinformatie. Peter was ooit onze overbuurman. Wij woonden boven een winkel aan de Hoofdstraat in Epe. Hij en Inez woonden recht tegenover ons, aan de andere kant van de weg. Ook boven een winkel. We zwaaiden regelmatig naar elkaar als we toevallig op hetzelfde moment voor het raam stonden. We groetten elkaar altijd vriendelijk op straat, in een winkel of in de kroeg, maar verder hebben we eigenlijk nooit echt lang met elkaar gesproken. Ik wist dus ook niet veel over hem. Behalve dan dat hij altijd zeer joviaal en enthousiast reageerde. En dat hij een Duits accent had. Deze wandeling is een mooie gelegenheid om alsnog iets meer over hem te weten te komen. Inez: “Peter heeft een aantal bijzondere afslagen in zijn leven genomen. Ik vertel je daar graag meer over.”
We beginnen onze wandeling op een steenworp afstand van het voormalige appartement van Peter en Inez. In 2020 verhuisde het stel namelijk naar een nieuw gebouwd, kleiner appartement dat zich ook aan de Hoofdstraat bevindt. Inez wacht me op bij de entree. We lopen de Hoofdstraat af, richting de S9. Inez houd een papiertje in haar hand. Ik vraag haar wat erop staat. Het zijn enkele korte notities. Een kattebelletje eigenlijk. “Ik heb de afgelopen tijd enkele dingen opgeschreven. Ik wil zeker weten dat ze vandaag aan bod komen.”

IJzeren Gordijn en ‘Duitse Peter’

Bovenaan op het briefje staat 1993 en Epe. Dat was namelijk het jaar dat Peter in Epe kwam wonen. Daarvoor woonde hij in Duitsland. Hij is geboren in Dresden en opgegroeid in Oost-Berlijn, vertelt Inez. “Hij heeft de tijd in Oost-Duitsland zeer bewust meegemaakt. Hij waardeerde daar de gezelligheid en de gemoedelijkheid. Maar het beklemmende, beknellende gevoel achter het IJzeren Gordijn en de Berlijnse Muur vond hij tegelijkertijd ook zeer frustrerend. Hij had het gevoel dat mensen in voormalig Oost-Duitsland minder kansen kregen. Wachten in de rij om boodschappen te doen, minder keuze hebben. Niet even spontaan naar het westen toe. Hij vond dat hij beperkt werd in zijn bewegingsvrijheid. Hij wilde daarom dus ook meer zien van de wereld.” Peter vroeg in de jaren tachtig dus een document aan bij de Duitse overheid aan dat hij vrije doorgang kreeg om over de grens te gaan wanneer hij dat wilde. Die procedure duurde jaren, maar het lukte hem uiteindelijk toch. “Toen de Berlijnse Muur viel in 1989, genoot hij dus al een paar maanden eerder van de vrijheid die men in West-Duitsland ook ervaarde.”
Tijdens een vakantie in de jaren tachtig kwam hij toevallig een familie uit Epe tegen. Hij was net gescheiden van zijn Duitse vrouw en werd verliefd op één van hen. Zo’n acht maanden lang reisde hij elk weekend heen en weer van Berlijn naar Epe. Inez: “Dat zegt echt iets over Peter. Niet klagen, gewoon doen. Volop gaan voor andere mensen. Volop gaan voor de liefde.” Na die acht maanden koos hij er voor om bij haar in te trekken. Hij kwam in Epe en leerde binnen de kortste keren Nederlands. Hij deed dat door snel Eper vrienden te maken. Hij was een echt gezelligheidsdier. Hij zocht de gezelligheid vaak op in diverse horeca-etablissementen in Epe. Het voormalige café ’t Pleintje en het voormalige café-restaurant De Middenstip waren indertijd zijn favoriete plekken om naartoe te gaan. “Hij werkte soms ook in de horeca om zo snel mogelijk Nederlands te leren. Al snel stond hij in dit dorp bekend als ‘Duitse Peter’. De bijzondere Epenaar was nieuwsgierig naar andere mensen. Hij beoordeelde mensen door ze lang in de ogen te kijken. Dan kwam hij er heel snel achter of er een klik was. Zo selecteerde hij zijn vrienden. Ook bij feestjes had hij veel aanspraak. Hij vertelde me dat hij de eerste Koninginnedag in Epe helemaal geweldig vond. Het jaar daarna moest z’n moeder ook komen vanuit Duitsland om dat feest mee te maken.”

Mutti en Patrick

Na een aantal jaren ging de relatie tussen Peter en de Epese over. Inez, die samenwerkte met Hans Gerritsen (haar broer, red.) kreeg in die periode contact met Peter. “Hij stuurde me een keer een flauw mopje via de sms. Ik wist eerlijk gezegd niet meteen met wie ik te maken had en heb hem opgebeld. Peter vertelde dat mijn collega Hans zijn ex-zwager was en we hebben niet lang daarna een keer afgesproken. Toen ik de dag na onze eerste date, Hans tegenkwam op het werk vroeg hij aan mij of Peter niet een leuke kerel voor me zou zijn. Ik reageerde: als hij net zo leuk is als de kerel die ik gisteren ontmoet heb, misschien wel. Hans wist niet wat hij hoorde, toen hij erachter kwam dat we die avond daarvoor al samen gegeten hadden. Hahaha.”
Niet lang daarna gingen Inez en Peter samenwonen in het appartement aan de Hoofdstraat. Dat was in 2002, vertelt Inez als we vanaf de Hoofdstraat de nieuwe wijk op de Klaarbeek inlopen. “We hebben sindsdien iedere dag van elkaar genoten. We hoorden heel vaak dat we samen zo’n leuk stel waren. Nou, dat vonden we zelf ook wel, eerlijk gezegd.” Inez vertelt dat ze vanaf het prille begin van hun relatie ook een innige band kreeg met Peters Duitse familie. Zijn moeder, zijn zoon: ze zijn haar tot op de dag van vandaag heel erg dierbaar. “Elke zondagochtend bel ik met Mutti, Peters zoon Patrick komt eveneens regelmatig bij mij in Epe op bezoek.”

Arbeidsethos en SkyLift

Een ander krabbeltje op haar kattebelletje? Peters arbeidsethos. Hij ging altijd met veel plezier naar z’n werk. De laatste jaren werkte hij als liftmonteur bij de firma SkyLift. “Hij verzaakte nooit, was nimmer ziek. Peter maakte altijd gebruik van veel Duitse spreuken en gezegdes. Over ziek zijn, zei hij: ‘Du bist nuhr Krank, wenn er den Kopf unterm Arm Trägt‘.
We lopen via de nieuwe Klaarbeekwijk, de Burgerenkwijk in. Daar maken we een spontaan rondje en komen terug bij eerder genoemde nieuwbouwwijk. Inez vertelt verder. De laatste jaren van zijn leven, kreeg Peter steeds meer last van de longziekte COPD. Hij had vaak adem tekort, onder meer als hij tijdens het monteren van liften die trappen op en af moest lopen. Het ging steeds slechter. In 2018 is hij daarom noodgedwongen gestopt met werken. “Met zijn elektrische fiets was hij echter dagelijks op pad om nog een beetje in beweging te blijven. Ook ging hij iedere maandag naar de fysio. Als hij dat gedaan had dan zocht hij ’s middags het terras op. Hij zat dan altijd bij Brasserie Bij Ons. Veel vrienden wisten dat en ze haakten dan aan. Eigenaar René Poppema beschouwde hem ook als vriend. Hij begroette hem steevast op dezelfde manier: ‘He du!’ Die maandagmiddagen waren waardevol. Peter waardeerde die momenten heel erg.”

‘He du, DANKE’

Verder hield Peter van gezelschapsspelletjes doen en ging hij samen met de liefde van zijn leven (‘ze is de enige die het zo lang met me uithoudt’, grapte hij dan) graag een hapje eten met vrienden. Hans en zijn vrouw Diny, collega Albert-Jan, Willem-Jan en Willeke: ze moeten hierbij vooral even genoemd worden, vindt Inez. “Ook fietste hij vaak naar vrienden van ons in Welsum: Hetty en Gerco. Eén keer heeft hij zich te veel ingespannen. Hij had wind tegen, kreeg het moeilijk, maar is toch doorgefietst. Later vertelden ze dat hij heel erg uitgeput aangekomen was. In diezelfde week overleed Peter aan een hartstilstand. Dat is vandaag precies een jaar geleden.” Inez stopt even met wandelen. Ze stopt even met praten. Ze slikt haar tranen weg. Dan vertelt ze over Peters bijzondere uitvaart vanuit Bij Ons. “Ik werd geleefd, wist niet goed wat er allemaal op me afkwam. Veel vrienden hebben me geholpen. Ik kreeg zelfs een telefoontje van Frank Creemers, zijn leidinggevende bij SkyLift. Hij schreef een prachtige in memoriam in het bedrijfsblad. Maar hij vroeg meteen aan me of hij wellicht niet nog iets voor me kon betekenen. Eerst wist ik niets te verzinnen. Een dag later heb ik hem toch weer opgebeld. Of hij niet kon zorgen voor een mooie, schone bedrijfswagen.” Dat gebeurde. Peter is uiteindelijk in een bestelbus van SkyLift vanuit Brasserie Bij Ons naar het crematorium gereden. Alle aanwezigen stonden aan weerszijden van de Hoofstraat te applaudisseren toen hij weggereden werd. “Met recht een moment dat paste bij de uitspraak: ‘He du, DANKE’. Dat stond dus ook in de rouwadvertentie in de krant.”

‘Vuurpijl van Herzilein’

We lopen door de Hoofdstraat, we passeren Inez’ huis. We besluiten spontaan om deze bijzondere wandeling te eindigen met een kopje koffie bij Brasserie Bij Ons. Inez wordt met open armen ontvangen. Ze lacht als ze een anekdote vertelt over één van Peters laatste wensen. “Als ik gecremeerd ben, dan mag je een deel van mijn as wel met een vuurpijl de lucht in schieten. Net zoals dat bij André Hazes gebeurd is. Op zijn verjaardag (4 mei jongstleden) hebben we dat gedaan.”
Verder is er wat as uitgestrooid op hun favoriete plek in Spanje. Ook gaat Inez nog een keer naar Duitsland om daar samen met Peters moeder en zoon ook wat as uit te strooien. Inez besluit met een uitspraak die Peter vaak tegen haar uitsprak als het over de dood ging: “Hij zei dan tegen me: ‘Herzilein, Du mußt nicht traurig sein’. Vlak na zijn overlijden ontstond er een appgroep met een Spotify-lijst waarin onze vrienden liedjes plaatsten die bij Peter hoorden. Zijn moeder droeg ook een liedje aan. Peters uitspraak bleek bij een liedje te horen dat hij in Duitsland vaak bij zijn ouders hoorde. Dat kwam wel even binnen. Ik kende die uitspraak wel van Peter. Maar het liedje niet. Heel eerlijk? Ik heb het dit afgelopen jaar af en toe best wel moeilijk gehad. Maar als ik het even niet meer zie zitten, dan denk ik aan Peters mooie woorden en verschijnt er automatisch weer een lach om mijn gezicht. Hij heeft genoten van het dorp Epe en van zijn vrienden. En ik heb genoten van hem…”

Wil je genieten van meer wandelingen? Klik dan hier!